Geskryf deur Carna van Zyl.
Opgedra aan Ben en Retha.
Junie 2015
Iewers met die draai van die seisoen dink ek: Ek hou van
voorskote. Baie. Ek wil iets daaroor skryf. Ek wil vertel van vroue i(e)n
voorskote wat my inspireer.
Herfs groei tot by Meimaand. My verjaarsdag maand. Ook
Moedersdag maand, en om dit te vier, nooi vriendin Michelle my na 'n
Saterdagoggend tee met die tema: Once upon a Apron. Nog 'n “toe- val- Lig”
geleentheid? Vroue arriveer toegevou in 'n verskeidenheid voorskote. Voorskote
so uiteenlopend soos die vroue self. Al die vroue, met die uitsondering van
Michelle, is vir my totaal onbekend, want al herken ek teen die tyd van die
gesigte by OCF, ken ek niemand by die AGS gemeente in Bredasdorp nie.
Ek word dit al amper gewoond. Om as 'n vreemdeling tussen
onbekendes in te stap; asem in, skouers regop. Vir vanoggend “kruip ek bietjie
weg” agter my dogter se voorskoot. Of soek ek “ondersteuning” by haar
funksionele leer band met silver gespes voorskoot? Want wie anders kan spog met
'n voorskoot wat deur hul dogter gemaak is?
Ek kon kies en keur tussen die voorskote in my Napier
huisie, meesal agter die kombuisdeur, maar soms argeloos, saans oor die haak in
ons kamer. Onnodig daar. Soms vind ek dit in die gang waar ek haastig daarvan
ontslae raak, om gaste glimlaggend, vol selfvertroue te verwelkom in 'n skoon
wit bloes!
Sal ek die gunsteling groen Johnson werkersklas een dra?
Die ry glimlaggende Madiba gesigte op die soomlyn, verkondig dat ek myself met
dankbaarheid vereenselwig met die nuwe Suid Afrika. Die Johnson se tekortkoming is sy gebrek aan 'n sak, so
handig vir my selfoon, wat ek tog so kan verlê. Maar vir die oggend tee is sy
kleur nie heeltemal gepas nie.
My blou plastiek een? Nee, hy makeer 'n band vir vasknoop
agter die rug.
Die het afgeskeur toe Bertus hom gedra het met die laaste
bees wat op Amsterdam bewerk is. 'n Handige voorskoot omdat hy net met 'n klam
lap skoongevee kan word. Diè was drie dekades gelede 'n geskenk van 'n kunsmisagent,
uit Amerika! aan 'n bloedjong pasgetroude boervroutjie.
Die blou-met-wit-kolletjies-een sou kleurgewys goed pas.
Maar 'n kritiese oog sal 'n paar vlekke raaksien. 'n Borrieblerts wat
hardnekkig klou, vertel van 'n lekker
lamskerrie. Die vaalgewaste voorkant verklap dat diè linne-katoen mengsel die
gunsteling agter die kombuisdeur is. 'n Ruim buidelsak voor waarin alles saam
gedra kan word, is 'n groot pluspunt. Hy vou so lekker om my lyf, sag om my
heupe waar my klam hande so op 'n drafstap afgevee kan word.
Vir die oggendtee, wen Berna se voorskoot. Sy kuier in
Stanford en ek stuur 'n boodskap. Kan ek
jou voorskoot leen? Ja natuurlik!
kom die antwoord deur die lug. Ek sien hy is vuil, en bekla die feit oor die
lug voor ek die koekie Sunlightseep gryp. 'n
Voorskoot moèt vuil wees ma! kom die antwoord net so vlug. Waar kom sy aan
haar wysheid, dink ek terwyl ek die voorskoot ophang om droog te word.
My kreatiewe kind werk nog aan die konsep van die
dienlike kakiegroen voorskoot. Sy het haar inspirasie gevind op “Carpenter’s
Daughter” se “Instagram account”. Die bande van leer knip voor op die skouers
vas, kruis oor die rug en knip weer in die sye vas, met blink metaalknippe.
Sodoende kan die lap gedeelte, van dubbelle “ripstop”, maklik gewas word. Die
sak voor moet nog ontwerp word, met 'n leer sakkie vir haar snoeisker, 'n funksionele
ontwerp; die nuutste Adanna produk.
Die Satedagoggend voorskote vertel elke sy eie storie. 'n
Halflyf een, bedruk met blomme en voels uit Suid Afrika se ryk fauna en flora,
laat my verlang na my ma en haar soortgelyke een agter die kombuisdeur in verre
Piet Retief. Sommiges uit ouma se trouseaukis, versier met fyn borduurwerk, is te
kosbaar vir gebruik. Die wat nederig
vertel van vele fondsinsameling pannekoeke wat gebak is vir kerk en skool, hou
vir my 'n besondere bekoring in. Oorkant my glimlag Isabel mooi met pienk lippe
toe sy die prys kry vir die wen voorskoot; 'n pienk-polkadot-bont een wat
vrolik uitnooi:”Kiss the cook”. En ek las by, “and spice up your life!”
Langs my sit Michelle, sommer 'n voorskoot by 'n vriendin
geleen vir die geleentheid. “Eintlik moes ek my Rooikruis een aangetrek het”
dink sy hardop. Verlede jaar, toe ons
nog blink nuut in die Kaap was het sy my opgekommandeer om te help pannekoek
verkoop by die Agri Megaweek (dis nou ons Nampo, vir die wat nie weet nie!).
Omgord met 'n wit voorskoot met rooi kruisie oppie bors, het ek pannekoeke help
verkoop aan honger langasems wat die Voet van Afrika kom aandurf het. Michelle;
die eerste vrou in die Overberg wat ons in haar huis ontvang het. Michelle, wat
ons bederf het met eetgoed, terwyl wederhelf, John ons rondom 'n koppie boeretroos gerus gestel het. Daardie dag, toe hierdie
twee baie benoude Piet Retiewers hond se gedagtes gekry het oor die onbesonne plaaskopery
in die Wes Kaap. Dankie Michelle dat jy saam met John vir ons die deur
oopgemaak het in die Overberg.
Waar kom my liefde vir voorskote vandaan? Dalk van die
vroue agter voorskote?
My ouma Annie se voorskoot was deel van elke dag se
uitrusting. Sy het gehou van kwaliteit; Young Clinic leer skoene, Ruth Reed
rokke. Pappa se jongste sussie moes die rokke in die stad koop, en Mamma moes
dit dan verstel om ouma se kort ronde lyfie te pas. Mamma moes ook die
voorskoot maak wat die dure rokke beskerm. Want ouma kon lekker eet, en was dus
daagliks in die kombuis agter die koolstoof. Hierdie oorrokke is gemaak van
dienlike katoen, en reslappies in die laslapkombers op Berna se bed hou my
herinneringe hieraan helder.
Nog 'n voorslagvrou agter 'n voorskoot, is skoonsus Riza.
Laasmaand
geniet hulle 'n welverdiende ruskans op Onrus. Hennie
verjaar en “Chris en Penny” klim in hul Volkswagen en ry gou oor vir middag
koffie. Die vakansiehuisie kombuisie is knap, maar Riz het kind en kraai gevoed.
Met twee vleise, want die spyskaart moet darem opweeg met hul swaargewig wyn! –
alias die verjaarsdagman. Met ons aankoms word daar nog lang student-stories
onthou rondom die einste swaargewig uit die Noord Kaap. Ek is nog te nuut in
die wynwêreld om die Rooie na waarde te skat, maar ek sien 'n tiptop kombuis en
waardeer 'n vasvat vrou. Want ek weet Riz het ewe nonshalant haar voorskoot
oorgegooi en gou die skottelgoed gewas terwyl haar gaste nog om die tafel
kuier, sodat sy kan regstaan met skoon koppies vir koffie en melktert, vir haar
kleinboet.
Dan is daar nog 'n vasvat vrou, Gail Baadjies, wat
daagliks in haar Johnsons Workwear, Eenvoud Boerdery geborduur op die rug, op
Breedevlei voorvat. Die vriendelike vrou wat weet van blomme. Wat nederig en
met groot geduld vir hierdie inkommers geleer het van Proteas en Banksias. Van
snoei en pluk. Van pak en versend sodat die puntenerige agente tevrede glimlag.
Ek eer jou Gail, omdat jy die span lei met toewyding. Omdat asseblief en dankie
so deel van jou taal is, selfs op die teksboodskappe tussen jou en Bertus.
Terwyl ek hier skryf verlang ek na Retha. Ek onthou die
Sondagmiddag feesmaaltye op Confidence. Sy het ons aangevoer om saam-saam in
die plaaskombuis 'n feesmaal voor te berei vir die troepe. Ek dink aan tannie
Carolien se pampoenkoekies, gereeld op die spyskaart, wat 'n beskerming vereis
het teen die borrel van daai karamelstropie, èn die olie vir die braai slag. Net
voor dat ons aansit, het Retha kamer toe verdwyn, waar sy haar voorskoot
verruil het vir 'n paar roep-rooi lippe. Dan het sy haarself elegant langs Ben
tuis gemaak, en saam met ons mans het ons gesels oor kerkwees, gedroom oor die
Koninkryk en ons uitdagend mooi land se probleme saam-saam opgelos. Kosbare
tye.
My voorskoot storie moet nou einde kry.
Die grootste verassing van die Voorskoot oggend is dat ek
toe nog iemand ken! Cecilia is net so verbaas as ekself, en kom groet gou. Ons het vir Danie en Cecilia ontmoet terwyl
ons nog besig was om bokse uit te pak. Hulle loop voor by OCF en hul begeerte
is om die Overberg families te sien in geestelike volwassenheid. Sodat Sy
Koninkryk kan kom.
Op die oggend is
Cecilia die gasspreker, en ek sien vir die eerste keer hoe 'n voorskootsak baie
effektief gebruik word vir die saamdra van die blokkie elekrtonika met die kabeltjies
van die mikrofoon om haar kop. Sy borrel oor van die hoop wat in haar leef. Sy
bedien ons vanuit haar erfenis as dogter
van die Allerhoogste. Wanneer haar afrikaanse woorde te kort skiet, pleit sy
spontaan in engels dat ons nie moet toelaat dat hierdie gebroke wêreld ons definieer nie. Ons is na Sy Beeld geskape,
leef in die herskeppingskrag van sy Seun!
In ander half jaar het hierdie voorloop vrou vir my
soveel geleer van ons Vader se Koninkryk, volg ek in verwondering terwyl ek
ontdek watter hoop Sy roeping inhou. Vir my.
En jou.
En omdat my Millie huishulp haar enkel gebreek het,
bevind ek my die afgelope paar weke o so gereeld met my voorskoot voor die
wasbak. Stoot ek die stofsuier rond. Staan ek gereeld by die wasgoedlyn. En
oordink die volmaakte verlossing van Yahweh. Vul die heerlikheid van sy roeping
my met ontsag. En dink ek met dankbaarheid aan Yahushua wat op die vooraand van
sy hooste prys, sy bokleed uitgetrek het, 'n doek om sy lyf gebind het, en sy
volgelinge se vuil voete gewas het…
***
Aanvanklik het die voorskootstorie hier geeindig. Maar ek
het die gevoel gehad dat die laaste nog nie gesê is nie, asof 'n waarheid my
nog ontglip. Ek het daaroor gedink. Gebid. En toe kom 'n groot waarheid; die
gevaar van my voorskoot.
Ek besef hoeveel waarde ek heg aan “besig wees”. Die
gevaar van my voorskoot is dat ek my identiteit daarin vind. Ek is deel van 'n wêreld
wat werke beloon. 'n Samelewing wat waarde heg aan 'n Purpose driven life. Performance. Production. Selfs in die kerk bewys ons graag ons geloof
met dade.
Aan die einde van 'n besige dag voel ek goed. Waardevol.
Nog meer so as een van my gesinslede 'n waarderende opmerking sou maak oor 'n
vars gestrykte bondel wasgoed, 'n geurige bord kos, en sommer nog 'n ekstra sterretjie
by as daar 'n bord kos is vir die straatkinders wat so gereeld kom vra. Maar
wanneer is dit genoeg? Ek kan nog nie met Mev Spreuke 31 kers vashou nie! En as
ek dink aan my bekwame vriendinne wat in die korporatiewe wêreld hul deel doen,
daar waar 'n voorskoot totaal onvanpas is, dan wonder ek of ek nie my gawes
begrawe nie. En dan kruip onvergenoegdheid saans, stil-stil saam met my tussen
die lakens in. En laat my met moedelose gedagtes wakker lê in die nanag.
Ek stoei, want ek laat toe dat hierdie wêreld my
definieer.
Die waarheid maak vry. Ek kan nie my identiteit vind in
my voorskoot nie. Of in enige iets anders nie. Soos Luther van ouds wil ek dit
vasspyker aan my hart. Dit gaan nie oor wat jy doen nie, Carna! Ek kan net leef
vanuit my verhouding met my Skepper. My dag deurbring in verbondenheid met Hom.
Amen.
'n Paar Sondae terug vra Danie wat die profetiese woord oor
jou lewe is. Ek moes diep dink voordat dit helder terugkom. Amper 20 jaar
gelede in 'n klein donker kantoortjie agter die Bybelsentrum in Piet Retief se
hoofstraat, het Ben vir my gebid: “You are a worshipper, not a worker”.
Mag dit so wees. Met of sonder my voorskoot.
